نگاهی به زندگی کارگردان انقلابی
صفحه آخر از زندگی کارگردان انقلابی ورق خورد/ کارگردان یوسف پیامبر چگونه زندگی کرد
گروه فرهنگ و هنر فرهنگ نیوز: کمتر کسی است که او را نشناسد. نیازی نیست که سینه چاک سینما باشی یا برای دیدن فیلم های جشنواره فیلم فجر ساعت ها در صف سینما بایستی تا او را بشناسی، فقط کافی است «یوسف پیامبر» را دیده باشی. نامش با «یوسف و زلیخا» عجین شده است. با شنیدن تعبیراتی نظیر پیراهن یوسف، زلیخا از هوس تا عشق، صبر ایوب و ... همه و همه، پس از یک داستان قرآنی، بی شک نام «فرج الله سلحشور» در ذهن نقش می بندد.
البته شهرت سلحشور به «یوسف پیامبر» محدود نیست. طی سال های اخیر بارها و بارها برخی اظهارات سلحشور مدت ها صدر اخبار سینمای ایران را به خود اختصاص داد. یکبار سینمای ایران را با سینمای هالیوود مقایسه کرد و خشم زنان سینما را برانگیخت و بار دیگر شمشیر تیز انتقادش را مقابل کامران نجف زاده مجری «صرفا جهت اطلاع» می گیرد.
هر چند برخی بازیگران زن سینما در واکنش به انتقادات تند سلحشور از زنان حاضر در سینمای ایران، از او شکایت کرده بودند اما سلحشور از این دادگاه تبرئه شد تا مشخص شود وی اشاره به شخص خاصی نداشته اما چه کسی است که نداند بسیاری از خطوط قرمز اخلاقی و عرفی و حتی شرعی در فضای سینمای ایران رعایت نمی شود؟!
سلحشور اهل زد و بند نبود
شاید عده ای معتقدند باشند تنها مشکل سلحشور ادبیات رک ، صریح و بی پرده اش بود. اما بر کسی پوشیده نیست که او زبان سرخ داشت و از بر باد رفتن سر سبزش بیمناک نبود. او حرف حق می زد و هرجا احساس می کرد حق دارد بی پرده سخن می گفت؛ بی هیچ ملاحظه و دغدغهای! سلحشور اهل زد و بند نبود و برای خوشآمد دیگران اعتقادش را در گلو خفه نمی کرد! برایش مهم نبود پس از طرح انتقاد، برایش کف می زنند یا با موجی از هوچی گری جامعه روشنفکری سینما مواجه می شود.
جنجالی ترین اظهار نظر فرج الله سلحشور درباره ی سینمای ایران
موید این ادعا آنجاست که حتی سرسختترین منتقدان سلحشور نیز نمی توانند به او اَنگ موج سواری بدهند. انگی که شاید به خیلی از چهره های حال حاضر سینما و حتی سیاست امروز نیز می چسبد. چه بسیار کسانی که سیاسی نیستند، اما با سیاست حرف می زنند. اما سلحشور ساده بود و بی غل و غش! حتی اگر تنها هم باشد و به مرکز فساد بودن سینما اعتقاد داشته باشد باز هم تاکید می کند که «هنرپیشههای زن ایران خودشان یک پا آنجلیانا جولی هستند و سینمای ایران باید هم برای ادامه فعالیت خود فاحشه بین المللی بیاورد.»
اما جذابیت سلحشور به همین صداقت و صراحتش بود. حرفهایی در سینما و حتی بعضا سیاست می زد که کسی جرات بیانشان را نداشت.
وی چندی بعد در واکنش به مسیر انحرافی گلشیفته فراهانی در سینمای غرب گفت: «من اصلاً انتظار ندارم که سینماگران بیایند اعتراض کنند که چرا خانم گلشیفته فراهانی اینطور رفتار کرده است، چون سینماگرها دو گروه هستند: یا خودشان مثل خانم گلشیفته فراهانی هستند و تصاویرشان را در این سایتها میبینیم، یا مخالف هستند اما آن ایمان یا آن شهامتی را ندارند که از حیثیت و غیرت و ناموس خودشان دفاع کنند و با جریان موجود همسو شدهاند. باید از آنها سؤال کرد که چطور وقتی سلحشور گفت سینمای ما به سمت فحشا و آلودگی گرایش دارد، همه صدایشان در آمد و باغیرت شدند ولی الآن که یک زن ناجور آبروی ما را در دنیا می برد، هیچکدام صدایتان در نمی آید و همه سکوت می کنید؟ اگر ما خدای ناکرده با این حرکات و فحشا همراه نیستیم، چرا سکوت میکنیم؟»
در واقع سلحشور را باید یک منتقد تند و تیز به سینمای فاسد غرب دانست. سینمایی که حالا رگه هایی از آن نیز سینمای ایران به چشم آمده و فضای آن را تحت تاثیر قرار داده است.
کارگردان یوسف پیامبر در این باره می گفت: «در جمهوری اسلامی مسئولان مملکت به سینماگر پول می دهند می گویند به ارزش های ما اهانت کن. این کاری است که خودمان داریم می کنیم. این را من از پخمگی و از بلاهت می دانم. در هیچ جای دنیا چنین رسمی نیست که دولتمردها بیایند پول مردم را بدهند به یکسری سینماگر بگویند به مبانی ما و به همان مردم اهانت کن. در حالی که در خود اروپا که ظاهرا آزادی بیان وجود دارد، اگر یک فیلمساز علیه کسی یک فیلم بسازد آن را ممنوعالکارش میکنند و نابودش می کنند. »
پروژه ناتمام موسی (ع)
او که به خوبی توانست یک تصویر خوب از یوسف پیامبر را به جهان مخابره کند، در صدد بود تا موسی واقعی را به دنیا بشناساند. موسایی که در آغوش فرعون پرورش یافت و سرانجام در مقابل او هم ایستاد. اما تاریخ تحریف شده است و همین تحریف دغدغه امروز سلحشور بود . او می خواست موسیای را به دنیا بشناساند که در قرآن آمده نه موسیای که ساخته دست برخی سودجویان است.
اما از آنجایی که او سیاستمدار نبود، رک و صریح و بی پرده حرف زده بود و همه پلهای پشت سرش را خراب کرده بود، در این پروژه دست تنها بود تا جاییکه برای تامین هزینه تولید آن شماره حساب اعلام کرد تا مردم پول به حساب او واریز کنند:
«ما شماره حساب اعلام میکنیم تا مردم پول واریز کنند. اگر با این هزینهها بودجه سریال به حد نصاب نرسید هرکسی که تمایل داشت میتواند با فکس شماره فیش، پول خود را پس بگیرد.»
وی با انتقاد از مسئولانی که برای کمک به این پروژه پیش قدم نمی شدند می گفت:
«اگر فیلمسازان و مسئولان ما واقعاً ضد صهیونیست بودند باید کمک می کردند تا سریال حضرت موسی (ع) را بسازیم که هنوز این اتفاق نیفتاده، یادم هست چندی پیش فیلمی که صهیونیستها از حضرت موسی ساخته بودند به نمایش درآمده بود که به عقیده من بدتر از آن نمیشد حضرت موسی و قومش را نشان داد. همه ما میدانیم که در نگارش سریال حضرت موسی (ع) 24 نفر از علما نقش داشتند و بزرگان دینی ما این کار را تایید کردند اما جالب است که در ساخت این سریال هیچگونه دخالتی نداریم و حتی برای ساخت آن هم پیشقدم نمیشویم. حال در این شرایط باید پرسید که تفاوت ما با صهیونیستها در چیست آنها در این حوزه فیلمهای دروغین میسازند و ما که پتانسیل ساخت حقایق را داریم چنین سریالهایی را نمیسازیم.»
مدتی بعد سلحشور خبر از کلید خوردن پروژه حضرت موسی می دهد:
«به زودی پیش تولید این سریال کلید خواهد خورد و در حال حاضر مشغول برآورد هزینههای این سریال هستیم. خدا رو شکر مدیران تلویزیون، دکتر سرافراز و پورمحمدی و دوستانشان با هرچه سریعتر تولید شدن پروژه حضرت موسی (ع) موافق هستند و در جلساتی که با این عزیزان داشتیم نظرات مثبتی رد و بدل شد.»
دعا کنید، سرطان دارم!
اما این خبر خیلی زود تحت تاثیر خبر مریضی وی قرار گرفت و مردم و حتی منتقدان سلحشور نیز نگران سلامتی او می شوند: «برخی رسانهها پیش از این بارها از من پرسیدهاند که آیا شما سرطان دارید یا خیر؟ از آنجائیکه در ابتدا این عارضه در حد یک عفونت ساده ریوی بود و مراحل درمان آن سپری میشد، اعلام کردم که "باور نکنید که من سرطان دارم". اما حالا دیگر حقیقتاً سرطان ریه دارم و دروغ نیست که میگویند شیمی درمانی میشوم و مراحل جلوگیری از پیشرفت این غده سرطانی بدخیم توسط پزشکان دنبال میشود. من در راه اعتلای سینمای ایران حرص زیادی خوردم، زیاد بحث کردم تا این سینما مأمنی باشد برای ترویج انقلاب اسلامی و نه اشاعه دهنده تفکرات و مبانی تفکری غرب. پزشکان اعتقاد دارند بیماری پیشرفت زیادی داشته اما مردم مسلمان ما دعا کنند ان شاءالله سلامتی حاصل خواهد شد.»
اما حتی سرطان هم نمی تواند سلحشور را از پا بنشاند: «در صورت بهبودی کامل امسال پروژه حضرت موسی (ع) را کلید میزنیم . به دستور پزشک، به علت عارضه سرطان ریه تا زمان بهبودی نسبی در منزل بستری هستم. ساخت سریال حضرت موسی(ع) حداقل چهار سال و حداکثر پنج سال زمان میبرد»
آخرین سکانس از زندگی پر فراز و نشیب کارگردان انقلابی
بامداد امروز خبری به سرعت در رسانه ها همزمان با روزی که مردم بیشتر جویای جدیدترین اخبار از نتایج انتخابات مجلس بودند مخابره شد. "فرج الله سلحشور دار فانی را وداع گفت" خبری که باعث حزن و اندوه جمع کثیری از مردم گردید. حالا دیگر فرج الله سلحشور در بین ما نیست. اما امید می رود مسیر ارزشمندی که دغدغه سینما و فرهنگ و هنر کشور بود در هنرمندان ما ادامه پیدا کند. سینمایی که فارغ از تجربیات آکادمیک و فنی به زیربنا و پایه های استواری به نام "عقیده" نیاز دارد.
کارگردان انقلابی و یادآور زیبایی های سوره یوسف خدانگهدار