سرِّ قَدر؛ نگرشی به سیره حضرت زهرا (س) / ۲
یکی از خصوصیات ممتاز حضرت زهرا (س) «جهاد تبیین» است
گروه فرهنگ دفاعپرس ـ رسول حسنی؛ حضرت زهرا (س) به سند آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) برترین شخصیت همه تاریخ بشیریت است. این شخصیت عظیم که مانند و نظیری ندارد، هنوز ناشناخته مانده است. همه زندگی آن حضرت از ولادت تا شهادت هنوز در پس پرده ابهام قرار دارد.
البته شناخت حضرت زهرا (س) نه تنها سهل نیست بلکه دشوار و حتی غیر ممکن است چرا که درک وجودی ایشان مانند شناخت شب قدر است. با این همه در درک و شناخت شخصیت حضرت زهرا (س) نباید دچار غفلت شویم و به سمت شناخت ایشان حرکت نکنیم. مسلما در این مسیر نیاز به استادر مبرز، حکیم و جامعالطراف داریم تا در طی مسیر دچار انحراف نشویم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی که خود در تاریخ اسلام کارشناسی برجسته و صاحبرای است بیانات بلند و قابل تاملی در شناساندن حضرت زهرا (س) دارند. در ایام شهادت آن حضرت مروری داریم بر سخنان امام خامنهای درباره ویژگیهای حضرت فاطمه زهرا (س) که در سالهای متمادی و به مناسبت مختلف ایراد شده است.
قسمت دوم این گزارش را در ادامه میخوانید:
جلوههای پیروی از خانواده علوی
توجه بشود که خانواده نمونه و بینظیر، آن خانوادهای است که قرآن به پیغمبر (ص) میفرماید که «قُل لاِّ اَسئئَلُکُم عَلَیهِ اَجرًا اِلَّا المَوَدَّةَ فِی القُربی»، مودت این خانواده. مودت یعنی همبستگی، همدلی، همراهی و همکاری؛ این معنای مودت است. همکاری و همراهی و همدلی با این خانواده، با این شعارها، با این حرکتها، ببینید امت اسلام را به چه اوجی میرساند.
این خدمت مخلصانهای که شعار آنها است، همان چیزی است که ما باید دنبال آن باشیم. من این را عرض بکنم، بعضی از دلها که گاهی در بعضی از امور مضطرب میشوند، نگران میشوند، پریشان میشوند، من میگویم مضطرب نباشید؛ رشحات این مودت خوشبختانه در جمهوری اسلامی و در نظام جمهوری اسلامی کاملاً مشهود است. حرکت بسیجی، روحیه بسیجی، خدمات بی نام و نشان شهدای هستهای، تلاش بیوقفه اردوهای جهادی، تلاش علمی و عملیِ بدون تظاهر هزاران گروه جوان در سراسر کشور در جبهه فرهنگی، در جبهه اجتماعی، در جبهه فنی، اینها جلوههای زیبای همان پیروی از نقشه خانواده امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه زهرا (س) است.
بیانات در دیدار تصویری با مداحان ۱۵ بهمن ۱۳۹۹
جهاد تبیین
در میان خصوصیات برجسته و ممتاز فاطمه زهرا (س)، یکی از خصوصیات بسیار برجسته «جهاد تبیین» فاطمه زهرا است. ایشان دو خطابه ممتاز و نامدار ایراد کردند که یکی از آن دو خطابه، خطابه معروف ایشان: «اَلحَمدُ لِلَّهِ عَلى ما اَنعَمَ وَ لَهُ الشُّکرُ عَلى ما اَلهَم»، در جمع صحابه است که درباره این خطابه گفته شده که در ردیف بهترین خطبههای نهجالبلاغه است یکی هم آن خطبه حضرت خطاب به زنان مهاجر و انصار است: «اَصبَحتُ وَ اللَهِ عائِفَةً لِدُنیاکُم قالِیَةً لِرِجالِکُم» یا «عائِفَةً لِدُنیاکُنَّ قَالِیَةً لِرِجالِکُنَّ»؛ این دو خطابه «جهاد تبیین» فاطمه زهرا (س) در مدت کوتاهی بعد از رحلت پیغمبر (ص) است.
بیانات در دیدار مداحان اهل بیت (ع) ۱۳ دی ۱۴۰۲
زیست مومنانه
امروز در دوران جمهوری اسلامی این فرصت برای آحاد جامعه هست که حرکت کنند، درست حرکت کنند، درست زندگی کنند، مؤمنانه زندگی کنند، با عفت زندگی کنند؛ نه اینکه راه گناه بسته است، [نه]راه گناه همیشه باز است، اما راه خوب زیستن، مؤمن زیستن، عفیف زیستن هم در زیر سایه اسلام باز است. البته اینجور زندگی کردن لذتهای خود را دارد، سختیهای خود را هم دارد. همیشه در قبال خط پیغمبران، دشمنان بودند؛ دشمنان، چه کسانی هستند؟ شیاطین انس، شیاطین جن، در مقابل این صف بظاهر عریض و طویل شیاطین، صف پولادین و استوار مؤمنان قرار میگیرد. ملت ایران این را تجربه کرد و معلوم شد که میتوان بر دشمن پیروز شد، همچنانکه بحمدالله ملت ایران تا امروز پیش رفته.
باید تلاش کنیم، درس زندگی صدیقه طاهره، فاطمه زهرا (س) این است برای ما: تلاش، اجتهاد، کوشش، پاک زندگی کردن؛ همچنانکه آن بزرگوار یکپارچه معنویت و نور و صفا بود. پاکی و آراستگی و تقوا و نورانیت آن بزرگوار، همان چیزی است که در طول تاریخ تشیع بر معارف ما سایهافکن بوده است.
بیانات در دیدار مداحان ۳۱ فروردین ۱۳۹۳
زبان قاصر از تعریف مقام حضرت زهرا (س)
من حقیقتاً، نه به عنوان تعارف، نه به عنوان یک حرف هزاران بار تکرار شده، واقعاً قاصرم؛ زبان قاصر است، دل قاصر است، ذهن قاصر است که بخواهد از این مقام بلند تعریف و تجلیل کند؛ این موجود انسانی، این دختر جوان، اینهمه فضیلت، اینهمه درخشندگی، اینهمه کبریا و عظمت؛ که کسی مثل پیغمبر (ص) وقتی فاطمه زهرا (س) بر او وارد میشد، نه فقط بلند میشد، بلکه بلند میشد و به سمت او میرفت.
یک وقت یکی وارد اتاق میشود، شما به احترامش بلند میشوید؛ یک وقت کسی وارد اتاق میشود، شما با اشتیاق به طرفش میروید. این بحث پدر فرزندی نیست. پیغمبر (ص) خدا این جور از فاطمه زهرا (س) تجلیل میکند؛ رضای او را رضای خود، رضای خود را رضای خدا؛ سخط او را سخط خود، سخط خود را سخط خدا اعلام میکند؛ اینها مقامات فاطمه زهرا (س) است.
بیانات در دیدار مداحان ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۱
تسلی بخش پیغمبر (ص)
شما ببینید حضرت فاطمه (س) چگونه زندگی کرده است! تا قبل از ازدواج که دخترکی بود، با آن پدر به این عظمت کاری کرد که کنیهاش را امابیها گذاشتند. در آن زمان، پیامبر (ص) رحمت و نور، پدیدآورنده دنیای نو و رهبر و فرمانده عظیم آن انقلاب جهانی در حال برافراشتن پرچم اسلام بود. بیخود که نمیگویند امابیها! نامیدن آن حضرت به این کنیه، به دلیل خدمت و کار و مجاهدت و تلاش اوست.
آن حضرت چه در دوران مکه، چه در دوران شعبابیطالب، با آنهمه سختیها که داشت و چه آن هنگام که مادرش حضرت خدیجه (س) از دنیا رفت و پیغمبر (ص) را تنها گذاشت، غمخوار پدر بود. دل پیغمبر (ص) در مدت کوتاهی با دو حادثه وفات حضرت خدیجه (س) و وفات حضرت ابیطالب (ع) شکست. به فاصله کمی این دو شخصیت از دست پیغمبر (ص) رفتند و ایشان احساس تنهایی کردند. فاطمه زهرا (س) در آن روزها قد برافراشت و با دستهای کوچک خود غبار محنت را از چهره پیغمبر (ص) زدود. امابیها؛ تسلّی بخش پیغمبر (ص). این کنیت از آن ایام نشأت گرفت.
بیانات در دیدار جمعی از مداحان ۳ آذر ۱۳۷۳
حضرت فاطمه (س) بهترین الگوی زن مسلمان در سبک زندگی اسلامی
گروه استانهای دفاعپرس- آیتالله «حسن عالمی» نماینده مردم خراسانرضوی در مجلس خبرگان رهبری؛ تاریخ ولادت و شهادت ائمه علیهمالسلام و بزرگان دینی، در مذهب شیعه حفظ و نگاشته شده است و برای آنها مراسم و بزرگداشت گرفته میشود؛ چراکه زندگی و سخنان این شخصیتها در سرنوشت بشر نقش اساسی و بنیادی دارد و باید علیالدوام از آنها یاد شود تا در خاطرات باقی بماند.
حضرت زهرا (س) در بین معصومین (ع) یک ویژگی خاص دارند که در سایر آن حضرات این ویژگی نیست؛ ایشان دختر پیامبر (ص) هستند. در تاریخ ما به غیر از حضرت فاطمهزهرا (س)، دختر یا اساسا بانوی معصوم نداریم. همچنین معصومی که مادر چند معصوم دیگر باشد، نداریم. این فقط مختص و منحصر به یگانه بانوی عالم است.
زندگی حضرت زهرای مرضیه (س) چه در ۹ سال قبل از ازدواج و هنگام حضور در خانه پدر و چه در ۹ سال بعد از ازدواج و در خانه امیرالمؤمنین (ع)، پر از فراز است که به زنان عالم درس میدهند. زندگی ایشان قبل از ازدواج، سرشار از عفت، عصمت و سلامت نفس بود و پس از آن نیز در خانه حضرت امیر (ع) شیوه همسرداری، فرزندپروری و خانهداری ایشان باید الگوی زنان باشد. الگوگیری زنان ما از منش و رفتار حضرت فاطمه (س) در این سه محور، زندگیهای خانوادگی را دستخوش تحولات مثبت میکند.
حضرت زهرا (س) در ۹ سال زندگی مشترک با امام اول شیعیان، صاحب پنج فرزند شدند. با توجه به استنادات تاریخی، فرزند آخر ایشان بر اثر جراحت وارد شده، سقط شدند و به شهادت رسیدند. چهار فرزند دیگر حضرت را به بهترین شکل ممکن، این بانوی بزرگوار تربیت کردند. حضرت زهرای مرضیه (س) دو امام معصوم، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، و دو بانو که اسوه صبر، استقامت و مقاومت هستند، حضرت زینب (س) و حضرت امالکثوم (س)، را تربیت کردند.
از صبر و استقامت حضرت زینب (س) سخن زیاد به میان آمده، اما از مظلومیت و صبر حضرت امکلثوم، کمتر حرف زده شده است. در روایت تاریخی از ازدواج حضرت امکلثوم، اتفاقات بعد از آن و صبر ایشان در آن مقطع، نقل شده است. همچنین در جریان کربلا و عزیمت اسرا به کوفه و شام، حضرت امکلثوم نیز همان پایداریها و مقاومتهای حضرت زینب (س) را داشتند؛ ازجمله میتوان به سخنرانی ایشان در ورود به کوفه اشاره کرد که پر از درس مقاومت، استقامت و شجاعت است و این بانوان اثرگذار و تاریخساز پرورشیافته مکتب فاطمی هستند. زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) با وجود اینکه بسیار کوتاه بود، بسیار درسآموز و پربرکت است.
راز مقامات فاطمی؛ باید توجه کرد که این همه مقامات زهرای مرضیه (س) دو دلیل داشت؛ هم بهدلیل نسبت فرزندی با پیامبر خاتم (ص) و هم بهدلیل تلاشها و ممارستهای شخصی خودشان. ایشان از یک طرف، چون دختر پیامبری بودند که رحمتللعالمین بود، وظایفی را برعهده داشتند. روزهای نخست زندگی فاطمه زهرا (س) بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) گویای این بخش است.
عمر حضرت صدیقه (س) پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) چندان به طول نینجامید و طبق روایات تاریخی، ۷۵ یا ۹۵ روز پس از آن، ایشان نیز به شهادت رسیدند. تمام دوران زندگی حضرت زهرا (س) برای بشر علیالخصوص بانوان درسآموز است. عفت، عصمت، پاکی، طهارت، قناعت و زندگی خوب ایشان با همسر گرامیشان حضرت علی (ع) باید برای بانوان درسآموز باشد.
بانوی تراز؛ حضرت زهرا (س) به تمام معنا یک بانوی تراز نه تنها در عالم اسلام بلکه در جهان بشریت از اول تا آخر، از آدم (ع) تا خاتم (ص) و از خاتم (ص) تا روز قیامت هستند.
در مدت ۷۵ یا ۹۵ روز بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) بر حضرت فاطمه (س) مصائب فراوانی وارد شد که از صبر، مقاومت و طاقت بشر معمولی خارج بود. همین جدا شدن از پیامبر بزرگوار اسلام، تحملش برای حضرت زهرا (س) سخت بود تا چه رسد به نامهربانیها، ناحقگوییها و ناحق عمل کردن بعضی افرادی که خود را به رسول خدا (ص) نزدیک کرده بودند. همه اینها برای زهرای مرضیه (س) دلآزار بود، اما ایشان با روحیه مقاومت و صبوری، این شرایط را پشتسر گذاشتند.
سرِّ قَدر؛ نگرشی به سیره حضرت زهرا (س) / ۱
جامعه فاطمی یعنی حرکتی بسیجیوار
گروه فرهنگ دفاعپرس ـ رسول حسنی؛ حضرت زهرا (س) به سند آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) برترین شخصیت همه تاریخ بشیریت است. این شخصیت عظیم که مانند و نظیری ندارد، هنوز ناشناخته مانده است. همه زندگی آن حضرت از ولادت تا شهادت هنوز در پس پرده ابهام قرار دارد.
البته شناخت حضرت زهرا (س) نه تنها سهل نیست بلکه دشوار و حتی غیر ممکن است چرا که درک وجودی ایشان مانند شناخت شب قدر است. با این همه در درک و شناخت شخصیت حضرت زهرا (س) نباید دچار غفلت شویم و به سمت شناخت ایشان حرکت نکنیم. مسلما در این مسیر نیاز به استادر مبرز، حکیم و جامعالطراف داریم تا در طی مسیر دچار انحراف نشویم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی که خود در تاریخ اسلام کارشناسی برجسته و صاحبرای است بیانات بلند و قابل تاملی در شناساندن حضرت زهرا (س) دارند. در ایام شهادت آن حضرت مروری داریم بر سخنان امام خامنهای درباره ویژگیهای حضرت فاطمه زهرا (س) که در سالهای متمادی و به مناسبت مختلف ایراد شده است.
جامعه فاطمی یعنی حرکتی بسیجیوار
قسمت اول این گزارش را در ادامه میخوانید:
جبرئیل انیس حضرت زهرا (س)
درباره عظمت شأن زهرای اطهر، صدّیقه طاهره (س) زبان ماها خیلی قاصر و ناقص است؛ قرآن و حدیث صحیح درباره این بزرگوار سخن دارد، مدیحه دارد که برای ذهن ما و فکر کوته ما فهم این مدیحهها هم احتیاج به تأمل و دقّت دارد. این روایت را که امام بزرگوار هم یک وقتی نقل کردند که جبرئیل بعد از وفات و رحلت پیغمبر بر حضرت زهرا میآمد و نازل میشد، روایت صحیحی است؛ به سند این روایت ما نگاه کردیم؛ سند معتبر و در نهایت اعتبار است و جای هیچ تردیدی نیست که جبرئیل میآمد به حضرت زهرا برای رحلت پیغمبر (ص) تسلیت میگفت؛ آرامش میداد به آن بزرگوار؛ و مقامات عالی پیغمبر را نشان میداد و برای فاطمه زهرا (س) تصویر میکرد؛ ماجراهای فرزندان حضرت را هم که در آینده پیش میآید را برای حضرت نقل میکرد؛ امیرالمؤمنین هم مینشست، اینها را مینوشت؛ این خیلی مسئله مهمی است.
بنا به نقل قرآن، جبرئیل یک بار در طول تاریخ بر غیر پیغمبری نازل شده: اگر مراد از روح در ماجرای حضرت مریم، جناب جبرئیل (ع) باشد، خدای متعال [فقط]یک بار بر [کسی]غیر پیغمبر جبرئیل را فرستاده؛ بقیه ملائکه نازل شدهاند و مکرر اتفاق افتاده که ملائکه آمدهاند؛ [اما]جبرئیل فقط یک بار؛ اما برای حضرت زهرا: جبرئیل مرتب میآمد و شرفیاب میشد خدمت حضرت زهرا (س).
[مدح حضرت]در قرآن، در سوره «هل أتی»، در آیه تطهیر، در آیه مباهله هست. اینهایی که حالا تقریباً صریح است درباره حضرت زهرا (س) این آیات است و در آیات دیگری هم هست که اشاره دارد به آن بزرگوار. اینکه در سوره «هل أتی» خدای متعال میپردازد به کار فاطمه زهرا (س) و خانوادهاش، خیلی چیز مهمی است؛ این یک پرچمی است که قرآن برمیافرازد، برافراشته میکند بر سر درِ خانه فاطمه زهرا (س).
کار برای خدا، اخلاص، خدمت بیمنت؛ به چه کسی؟ به یتیم و فقیر و اسیر؛ این اسیر، یعنی اسیر مسلمان بوده؟ بعید است آن وقت اسیر مسلمان [بوده باشد]. خدمت بیمنت؛ این درس است، پرچم فاطمه زهرا این است؛ یعنی قرآن این را بزرگ میکند. یا در آیه مباهله، در حالی که اطراف پیغمبر زنان زیادی بودند، همسران پیغمبر (ص) بودند، نزدیکان دیگر پیغمبر (ص) بودند، شاید آن وقت بعضی از دختران دیگر پیغمبر [هم]بودند. اما فقط فاطمه زهرا (س) است؛ برای چه؟ برای مواجهه جبهه حق با جبهه باطل؛ این [طور]است. فاطمه زهرا (س) مظهر این حقایق والا و فوقالعاده است.
فضائل حضرت زهرا (س) اینها است. پیغمبر اکرم (ص) در مورد حضرت زهرا (س) تعبیر «سَیِّدَةُ نِسَاءِ العالَمین» دارد، «سَیِّدَةُ نِساءِ اَهلِ الجَنَّة»؛ که این مهمتر است: سَیِّدَةُ نِساءِ اَهلِ الجَنَّة. همه زنهای بهشتی: جناب ساره، جناب آسیه، جناب حوّا، جناب مریم، همه این زنهای بزرگ تاریخ «نِساءِ اَهلِ الجَنَّة» هستند دیگر؛ زنهای بهشتند؛ این بزرگوار «سَیِّدَةُ نِساءِ اَهلِ الجَنَّة» است. این [جور]است. اصلاً زبان انسان چطور بچرخد تا بتواند اینها را بیان کند و حقش را ادا کند! اصلاً ذهن ماها هم خیلی احتیاج به تأمل و تدقیق دارد تا این حقایق را درک کند.
خب اینجا ضمناً برجستهترین خصوصیات معلوم شد؛ در آن آیه شریفه بحث طهارت و آیه تطهیر است که یک مسئله فراتر از این حرفها است؛ در آیه «هل أتی» مسئله خدمت بیمنت است؛ در آیه مباهله مسئله مقابله جبهه حق و جبهه کفر و باطل است؛ اینها است؛ اینها نشانههای مهم فاطمه زهرا (س) است.
من میخواهم این را عرض بکنم که به توفیق الهی، به فضل الهی بعد از انقلاب، نام مبارک فاطمه زهرا (ع) نسبت به قبل از انقلاب نمیشود گفت ده برابر، شاید دهها برابر، صد برابر تکرار میشود و برده میشود؛ یعنی جامعه، جامعه فاطمی است؛ اثر آن را هم در جامعه داریم مشاهده میکنیم؛ همین خدمت بیمنت را، همین حرکت بسیجی را، همین کار بدون مزد و منت را شما در دوران دفاع مقدس یک جور مشاهده میکنید، در دوران حرکت علمی یک جور مشاهده میکنید.
کسی نام شهید فخریزادهها، شهدای هستهای، دانشمند بزرگ مرحوم کاظمیآشتیانی را نشنیده بود؛ خیلیها هنوز هم نمیشناسند کاظمی کیست؛ این بزرگانی که در وادی علم وارد شدند کسانی هستند که بدون مزد و منت، میدانهای بزرگ علمی را در این کشور برای این مردم و برای اسلام و جمهوری اسلامی فتح کردند.
بعد شما ملاحظه کنید در پیشامدهای طبیعی مثل سیل، مثل زلزله مردم چطور مشتاقانه میشتابند؛ کجا چنین چیزهایی وجود دارد؟ این همان روش فاطمی است. این حرکتهای جهادی، این اردوهای جهادی که در دوره سال در جریان است و جوانها بدون اینکه نامی از خودشان باقی بگذارند میروند، بیمزد و منت حرکت میکنند، باید این روش ادامه پیدا کند؛ باید فاطمه زهرا (س) اسوه باشد، الگو باشد در همه جهات، از جمله در حرکت بزرگ اجتماعی و انقلابی و مبارزاتی ما.
بیانات در دیدار مداحان اهل بیت (ع) سوم بهمن ۱۴۰۰
حضرت زهرا (س) در اوج تصور ما
این زندگی کوتاه هیجدهساله یا اندکی بیشترِ این بزرگوار یک چنین ماجرایی دارد که ماجرای مهمی است. آن حضرت تجسم عالیترین مفاهیم انسانی و اسلامی در مورد زن است که به اینها باید توجه کرد؛ درس فاطمه زهرا (س) بیشتر این موارد است. برخی از مفاهیم اسلامی مفاهیم اختصاصی است، مثل مادری، همسری، تربیت فرزند؛ در همه اینها اوج قله تصور، حضرت فاطمه زهرا (س) است.
در عرصه تربیت فرزند، در عرصه همکاری با شوهر، در عرصههای مشترک و در آن چیزهایی که بین زن و مرد مشترک است، مثل بندگی خدا. وضعیت فاطمه زهرا (س) یک وضعیت فوقالعاده اعجابانگیز و مهم است. امام حسن مجتبی (ع) میگوید شب جمعه تا صبح مادرم بیدار بود، عبادت میکرد، هر وقت صدای او را شنیدم، دیدم برای دیگران دارد دعا میکند؛ صبح گفتم مادر! برای دیگران دعا کردی، برای خودت دعا نکردی؛ فرمود پسرم! اَلجارَ ثُمَّ الدَّار؛ این درس است.
در قضیه [نزول سوره]هلاَتی [آمده است که]«اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ الله»؛ من این را به عنوان یک درس برای امت اسلامی، برای جامعه اسلامی، برای جمهوری اسلامی تلقی میکنم که کار با اخلاص انجام بگیرد. حسن بصری که از زهاد ثمانیه معروف است و زاویه هم دارد با اهلبیت، میگوید که «ما کان فی هذه الامّة اعبد من فاطمة کانت تقوم حتّی تورّم قدماها». معنای این تعبیر «ما کان اعبد من فاطمة» این نیست که شبیه او و به اندازه او تعدادی وجود داشتند؛ نه، در تعبیرات عربی معنایش این است که هیچ کس در امت، مانند او نبود از لحاظ عبادت.
این را حسن بصری میگوید؛ حسن بصری دوران فاطمه زهرا را درک نکرده، اما اینکه این طور قاطع این حرف را میزند نشان میدهد این جزو مسلمات و متواتراتی بوده است که در آن زمان وجود داشته. اینکه وظیفه عبادت، بعد وظیفه امر به معروف و مجاهدت، یعنی حضور در آن میدان عجیبی که بنا بود سرنوشت امت اسلام در آن میدان تعیین بشود و آن حضور طوفانی عجیب فاطمه زهرا (س) با آن خطبههای عجیب. نقشه جامع هویت زن در منطق اسلام این است؛ مادر خوب، همسر خوب، مجاهد فیسبیلالله، در عین حال مدیر خانه، و در عین حال عابد و بنده خدای متعال. در نهایت، فاطمه زهرا (س) نشان داد که زن میتواند به رتبه عالی عصمت برسد که اینها خصوصیات این بزرگوار است.
بیانات در دیدار تصویری با مداحان ۱۵ بهمن ۱۳۹۹
ذکر مصائب حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها
فاطمیه ۱۴۴۵/ دومین شب مراسم عزاداری حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها
دومین شب مراسم عزاداری حضرت زهرا سلاماللهعلیها با حضور رهبر انقلاب اسلامی و جمعی از محبان اهلبیت علیهمالسلام در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار شد.
در این مراسم حجتالاسلام والمسلمین عالی با بیان بخشهایی از زندگانی حضرت زهرا سلاماللهعلیها بهعنوان الگو و شاخص مجاهدان عالم، به تبیین عوامل و زمینههای «رشد و سقوط» و «سعادت و خسران» انسان پرداخت و مجاهدت و کار و تلاش با نیت الهی را یکی از عوامل رشد برشمرد.
در این مراسم همچنین آقای سید رضا نریمانی در رثای حضرت صدیقه طاهره سلاماللهعلیها مرثیهسرایی و نوحهخوانی کرد.
فاطمیه ۱۴۴۵ /اولین شب مراسم عزاداری حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها
اولین شب مراسم عزاداری حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها در حسینیه امام خمینی(ره) با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی برگزار شد.
مادری مهربان تر از خورشید
پایگاه اطلاع رسانی بلاغ، مادری مهربان تر از خورشید
در هر مرحله از مراحل زندگی وی، لایه ها و درسهای بزرگی نهفته است و با کالبدشکافی و موشکافیهای عمیق، می توان درسهای بزرگی آموخت و باید هم آموخت .
یکی از ابعاد زندگی فاطمه زهرا (س)، که خیلی درخشان و دلنواز است، «بعد تربیتی » زندگی حضرت است .
سیره علمی و عملی فاطمه زهرا (س) در امور تربیتی، چیزی نیست که بتوان ظرافتها و لطافتهای آن را به قلم آورد و یا اینکه در یک مقال و مقاله بتوان ترسیم کرد .
سیره علمی، تا به مرحله عمل نرسد و عملی نگردد، فایده چندانی ببار نمی آورد . از سیره عملی فاطمه (س)، در امر تربیت، سخن بگوئیم، وی را «بانو و کوثر بیکران » و «مادر محبت » معرفی کنیم; ولی خودمان در میدان عمل، بی عاری و بی پروایی بکنیم، آیا چنین کاری شایسته است؟
وارهیده از جهان عاریه
ساکن گلزار و «عین جاریه » (1)
آوازه و آرزوهای مادر، به «تربیت » پیوند خورده است .
در حقیقت، مادر «پیش مرگ و سر پیشاهنگ » ، امر تربیت است و از جمله دل مشغولیها و دلجوئیهای دیرینه وی تربیت فرزند در ابعاد گونه گون زندگی است .
از دیدگاه اسلام، «تربیت اسلامی » ، خدایی ترین مسئله ای است که یک مادر دانا با آن مواجه است .
اسلام دین «تربیت محور» است و در این راستا مردان و زنان بزرگی را با «چراغ هدایت » ، جهت ایصال الی المطلوب و ارائه طریق به سوی بشریت فرستاده است .
مولانا در همین راستا راست گفت:
کلکم راع نبی چون راعی است
خلق مانند رمه او ساعی است
از رمه چوپان نترسد در نبرد
لیکشان حافظ بود از گرم و سرد (2)
به هر تقدیر، آیا مادران در میدان تعلیم و تربیت به الگوی توانا و زیبا، نیاز دارند یا خیر؟
جای تردید وجود ندارد که همه انسانها نیازمند الگو هستند و دنبال الگوگیری و الگویابی می باشند و این امر، برای انسانهای عاقل، بسیار طبیعی است .
آنچه مهم است و جای دقت دارد، این است که از چه کسی باید پیروی کرد و فرد به عنوان الگو، باید دارای چه شرایط و ویژگیها باشد؟
از دیدگاه اسلام، اولین شرط برای یک الگو، آن است که خود عامل به گفته هایش باشد و سیره عملی و علمی زندگی او به عنوان حجت شرعی و عقلی شناخته شده باشد .
این شرط که الگو باید، سیره عملی و علمی وی حجت باشد جز در مورد انبیاء و امامان (ع) مصداق ندارد .
در این نوشتار کوتاه، کوشش شد تا بخشی از فضایل و سیره عملی و علمی فاطمه زهرا (س) در میدان تربیت، به عنوان مادری مهربانتر از خورشید و «مادر محبت » به عنوان الگو، برای مادران بیان گردد . تا میدانی و دریایی به سوی عاشقان گشوده گردد .
زندگی فاطمه زهرا (س) لبریز از لایه ها و لطافت ها است و دسترسی و شناخت عمیق از تمامی لایه ها و لطافت های زندگی معنوی وی، برای همه کس مقدور نیست .
شخصیت معنوی این بانوی «بی کران » متشکل از «بسترهای معنوی » بسیاری است که هر کدام از آنها برای یک زندگی معنوی و معنادار بکار آید .
از این جهت، کوثر بی کران، کاملترین الگویی است که می توان در ابعاد گونه گون زندگی، وی را مقتدای خویش قرار داد، که یکی از «لایه ها و لطافت های » زندگی معنوی وی که بستر معنوی خوبی را برای رشد ربانی و معنوی فراهم می سازد، «بستر تربیتی » زندگی او است .
در «سیره عملی و علمی » زندگی وی، ظرافت ها و دقتها موج می زند .
او مادر است، اما چگونه مادر؟ !
مادر امامت است و حسنین در دامن مبارک او تربیت یافته اند .
مادری است که از راه تکان دادن گهواره، برای همیشه جهان را تکان می دهد و از طریق «لالایی و تاتایی های » حساب شده، جهان و جهانیان را پر از فریادهای عدالت خواهی می کند و به سمت عدالت پیش می راند .
حضرت امیر (ع) در مورد تربیت خانوادگی می فرمایند:
«یا کمیل، مر اهلک ان یروحوا فی کسب المکارم . . .»
«ای کمیل! خانواده ات را فرمان ده که روزها در به دست آوردن بزرگواری، و شب ها در رفع نیاز خفتگان بکوشند . سوگند به خدایی که تمام صداها را می شنود، هر کس دلی را شاد کند، خداوند از آن شادی لطفی برای او قرار دهد که به هنگام مصیبت چون آب زلالی بر او باریدن گرفته و تلخی مصیبت را بزداید چنان که شتر غریبه را از چراگاه دور سازد .» (3)
تربیت کلامی کودکان، از زمزمه های زیبای مادر در قالب «لالایی » و «تاتایی » ، آغاز می شود .
از اینجاست که ظرافتهای تربیت، رخ می نماید و یک مادر مسؤول را با مشکلات و موانع تربیتی مواجه می سازد .
مادر با زمزمه های «لالایی و تاتایی » ، در واقع می خواهد در پاکترین سرزمین وجود کودک که همان هستی و انسانیت کودک است تصرف کند و تصرف می کند . آیا در چنین حالتی شایسته و بایسته است که مادر، امر تربیت را سبک و سرسری انگارد؟
آیا زمزمه های کلامی مانند لالایی، تاتایی و غیره مهم نیست و هر لفظ مهمل و بی معنایی که باشد، اشکال ندارد؟
در اینجا جالب است که توجه عزیزان را به یک داستان تربیتی که بسیار جلب توجه می کند جلب نمائیم .
در شعری منسوب به «مادر تربیت » فاطمه زهرا (س) آمده:
اشبه اباک یا حسن
واخلع عن الحق الرسن
واعبد الها ذا المنن
و لا توال ذا الاحن
یعنی
حسن جان مانند پدرت باش
حق را از بند اسارت رهاساز
خدایی پر فضل و احسان را بپرست
از دشمنان کینه توز دوستی و پیروی مکن (4)
این سخن زیبا، از جمله نوازش های نورانی حضرت زهرا (س) است به نوزادش حسن (ع) . آن زمانی که حضرت، نوزادش را روی دست بازی می داد و به هوا می پراند و به دنبال آن با وی با زبان کودکی سخن می گفت، چنین زمزمه می نمود .
فاطمه زهرا (س)، قبل از آنکه یک مادر باشد، معلم و مدیر شایسته بود . مربی و روان شناسی بود که در عمل، «تربیت دینی » را کاربردی ساخت و ظرافتهای تربیتی را در خاندان اهل بیت (ع) به نمایش گذاشت .
آنگاه که حضرت زهرا (س) امام حسین (ع) را بر روی دست نوازش می کرد، می فرمود:
انت شبیه بابی
لست شبیها بعلی
«حسین جان تو به پدرم شباهت داری و به پدرت علی (ع) شبیه نیستی .»
امام علی (ع) سخنان فاطمه (س) را می شنید و لبخند می زد . (5)
مادرانی که فاطمه زهرا (س) را الگوی خویش می دانند، آیا در امر تربیت هم این «مادر تربیت » را الگوی خود می دانند یا خیر؟
اگر فاطمه زهرا (س) را به عنوان الگوی تربیتی قبول دارند - و باید هم قبول داشته باشند - تا به حال چه فکری کرده اند؟
چه کاری کرده اند؟
چاره ای اندیشیده اند یا خیر؟ . . .
مادری که منتظر مد و تجمل روز است و بازار او را فریفت و گیج کرد، چه کار می تواند بکند؟
او خود به دهها سرپرست و مادر احتیاج دارد تا هستی خود را به ثمن اندک نفروشد .
مادری «فن و هنری » است که هر کس استعداد تحصیل آن را ندارد .
مادری «کلاس عشق » است که به قول مولانا:
در آسمان درها نهی، در آدمی پرها نهی
صد شور در سرها نهی، ای خلق سرگردان تو
مادرانی که به خطا، خویشتن را از «عشق مادری » محروم می سازند، وحشتناکترین گمراهی ها را مرتکب می شوند و خسران ابدی است که نه در زمان و نه در ابدیت جبرانی ندارد .
یک مادر کم حوصله و عصبی، چگونه می تواند به ظرافتهای تربیتی جامه عمل بپوشاند؟
چرا «سوراخ دعا را گم کرده ایم » ؟
بیائیم قبول کنیم که «تربیت بزرگترین منبع و معدن » است و ما، در کشف و بهره برداری آن مشکل داریم .
چند درصد از مادران، همانند فاطمه زهرا (س)، زمزمه ها و سایر رفتارهای تربیتی آنها حساب شده و با «استانداردهای تربیت اسلامی » سازگار است؟
آیا شعر: اتل متل توتوله، گاو حسن چه جوره . . . با استاندارهای تربیت اسلامی می سازد؟
آیا یاد دادن چنین جملاتی، اولین وظیفه برخی ها است؟
مادری که دختر هفت تا ده ساله خویش را تقریبا «نیمه عریان » در معرض دید عموم قرار می دهد، چه تضمینی برای حجاب اسلامی و تربیت او دارد؟ چرا عده ای به نام مادر، به بچه ها و فرزندان خیانت می کنند؟
خیانت به این نیست که سر کودک را از قفا جدا بکنند، هر کاری که روح و اندیشه کودک را خدشه دار کند، خود بزرگترین خیانت است و هیچ خیانتی، عمق فاجعه اش، عمیق تر از خیانت در امور تربیتی نیست و گناه آن بابخشودنی است .
به هر حال، تا شور و شعور لازم در امر تربیت تحقق پیدا نکند و تا زندگی را سراسر عشق نبینیم، تربیت انقلابی و یا پاکسازی و خودسازی، نوسازی انقلابی تحقق پیدا نمی کند و به بار نمی نشیند .
تربیت منهای محبت، آب در هاون کوبیدن است .
کتاب کریم می فرمایند:
«و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا، اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلاتقل لهما اف و لا تنهرهما و قل لهما قولا کریما، واخفض لهما جناح الذل من الرحمة و قل رب ارحمهما کما ربیانی صغیرا;
پروردگارت مقرر داشته است که جز او را نپرستید، به پدر و مادر نیکی کنید، چنانچه یکی یا هر دوی آنها نزد تو به پیری رسیدند کلمه ای رنجش آور به آنها نگو، و بر سرشان فریاد نزن، و با اکرام با آنها سخن بگو، و با آنها خاکساری و مهربانی کن، و بگو: پروردگارا همانگونه که آنها مرا در کودکی پرورش دادند، تو نیز آنها را مشمول رحمت خود قرار بده .» (6)
ظاهر آیه یک معنای روشنی دارد و آن مهربانی و احترام به والدین است . ولی آنچه مهم است و از روح و معنای پنهان این دو آیه استفاده می شود، این است که وقتی پای تربیت انسانی و اسلامی به میان آمد، در مرحله اول والدین باید این آیات را در عمل تفسیر کنند و یکی از دستورالعمل های کار تربیتی خود قرار دهند تا در مرحله بعدی نوبت به فرزندان برسد .
مادری که می خواهد کار تربیتی معنادار انجام دهد، خود باید:
1 - به فرزندان نیکی کند .
2 - هنگام ناتوانی در دوران نوزادی و کودکی، و یا دوران دیگر، حتی به آنها اف نگوید .
3 - بر سرشان فریاد نزند .
4 - با اکرام با آنها سخن بگوید .
5 - با آنها خاکساری و مهربانی کند و بال و پر پر مهر و آغوش گرم خویش را به سوی آنها بازگشاید .
6 - از خداوند برای فرزندان، طلب سعادت و رحمت بکند .
فاطمه زهرا (س) که خود قرآن ناطق و مفسر کبیر است، یقینا در کار تربیتی، این نکات ظریف و عمیق قرآنی را کاربردی ساخت و بدان جامعه عمل پوشاند .
در روایت آمده، امام حسن (ع) مریض شد و درد و بی تابی آن بزرگوار بالا گرفت، حضرت زهرا (س) فرزند عزیزش را خدمت رسول خدا برده :
«قالت: یا رسول الله ادع الله لابنک ان یشفیه، ای رسول خدا! پروردگارت را بخوان تا فرزندت را شفا دهد .» (7)
در جای دیگر آمده، حضرت زهرا (س) با یاد روزگار شیرین و محبتهای رسول خدا، خطاب به کودکان خود فرمود:
«این ابوکما الذی کان یکرمکما و یحملکما مرة بعد مرة؟
این ابوکما الذی کان اشد الناس شفقة علیکما؟
فلا یدعکما تمشیان علی الارض و لا اراه یفتح هذا الباب ابدا و لایحملکما علی عاتقه کما لم یزل یفعل بکما؟
کجاست پدر مهربان شما دو فرزندم؟ که شما را عزیز و گرامی می داشت، و همواره شما را بر روی دوش خود می گرفت، و نمی گذاشت بر روی زمین راه روید .
کجاست پدر شما که مهربان ترین مردم نسبت به شما بود .
دیگر هرگز او را نمی بینم که این درب منزل را باز کند، و شما را بر دوش خود گیرد، همان رفتاری که همواره نسبت به شما انجام می داد .» (8)
با این شیوه با فرزندان سخن گفتن، در واقع یک دوره کامل، کلاس «آموزش محبت » است . همان کلاسی که پدر بزرگوارش برای وی برگزار کرد، خود دارد برای فرزندان دلبند خویش برگزار می نماید . این همان کلاس کاربردی عملی است، که از زیباترین کلاسهاست .
فاطمه زهرا (س) «مادر محبت » است و با محبت معنادار وی باید جهان هدایت می شد .
اگر با وجود الگوی تربیتی چون فاطمه زهرا (س)، عده کثیری از مادران مسلمان با مشکل تربیتی مواجه هستند، این به خاطر آن است که :
اولا شناخت و معرفت عمیق، نسبت به شخصیت الگو ندارند .
ثانیا شناخت و تلقی و برداشت درست از تربیت اسلامی ندارند .
ثالثا برخورد و رفتارشان در امر تربیت محبت آمیز نیست .
رابعا بسیاری از مادران و پدران تربیت را به عنوان بزرگترین منبع، به حساب نمی آورند .
نویسنده کتاب «کوچک زیباست » که یک بحث اقتصادی در آن مطرح شده است، یکی از عناوین بحث کتاب را «تربیت، بزرگترین منبع » قرار داده است .
می گوید:
«عامل اصلی همه توسعه های اقتصادی از ذهن آدمی برمی خیزد . ناگهان، شهامت، قدرت ابتکار، اختراع، تکاپوی سازنده، نه تنها در یک زمینه بلکه در بسیاری زمینه ها در آن واحد از وجود آدمی فوران می کند . . . بنابراین می توان گفت که تربیت حیاتی ترین منبع برای بشریت است .» (9)
به هر تقدیر، اگر ظرافتهای تربیتی که «مادر مهربان » فاطمه زهرا (س)، آنها را در امر تربیت بکار می گرفت، در زندگی انسانی - اسلامی مسلمانان جامه عمل پوشیده می شد، می بایست در انتظار می ماندیم که:
از محبت تلخها شیرین شود
از محبت مسها زرین شود
از محبت دردها صافی شود
از محبت دردها شافی شود
از محبت مرده زنده می کنند
از محبت شاه بنده می کنند (10)
متاسفانه و صد متاسفانه یکی از مشکلات بسیار بزرگ بر سر راه تربیت، «فقر شادی و فقر محبت » است . از چهره و رفتار برخی از نوجوانان و جوانان کمبود محبت و فقر شادی می بارد .
برخی از والدین، آنقدر نسبت به فرزندان بی مهری و نامهربانی می کنند که بهتر است از آنها به «والدین یخچالی » نام ببریم .
مادری که مسؤولیت خطیر مادر شدن را پذیرفت، چگونه آغوش محبت و مهربانی به سمت و سوی فرزندان باز نمی کند؟
آیا تمامی مشکلات بر سر راه تربیت را می توان با «عروسک انبوه » حل و فصل کرد؟
برخی ها، کودک را بمبارانی از عروسکهای عاجز و عجیب و غریب می کنند و اجازه فکر کردن را از بچه ها می گیرند .
آیا عروسکها جای لبخند و محبت مادر را پر می کنند؟
برخی از مادران کم حوله و بعضا عصبی می خواهند، فقط بچه ها را سرگرم بکنند، دیگر مهم نیست با چه چیز آنها را سرگرم بکنند؟
کسی با عروسک و اسباب بازی مخالف نیست، سخن بر سر این است که:
1 - عروسک جای لبخند، بوسه، نوازش و محبت مادر را پر نمی کند و مشکلات بر سر راه امر تربیت را، تنها با اسباب بازی، نمی توان حل و فصل کرد .
2 - فرزندان را بمبارانی از عروسک و اسباب بازی کردن و قدرت تفکر و خلاقیت را از بچه ها گرفتن درست نیست .
3 - در بازار خرید و فروش عروسکها و اسباب بازی، باید حد و مرزی باشد و والدین عزیز، هر اشیایی را به نام اسباب بازی و عروسک نخرند و بدانند که پشت بعضی از اشیاء به نام عروسک، غرض و مرضهای زیادی خوابیده است .
عروسکی که با باطری روشن می شود وشروع به رقصیدن می کند، چه آثاری در ذهن صاف کودک ببار می آورد و چه پیام و پیامدی دارد؟
مادر باید در امر تربیت، هدفمند، اهل شناخت و مطالعه، با حوصله و صبور، مدیر، مهربان و با ادب، با عاطفه و . . . باشد .
بهشت را به بهاء زیر پای مادران می گسترانند، نه به بهانه .
تا با دست مبارک مادران، جهان به لرزه درنیاید و تا در دامن و آغوش گرم مادران، گرمای محبت به جهان صادر نشود . . . و تا تربیت به مرز استاندارد اسلامی نرسد، هدف اسلام عزیز تامین نمی شود . هدف اسلام عزیز و مورد دعوت دین اسلام، همه بشریت هستند و رسیدن به سعادت از کانال محبت و تربیت .
اگر مادری با داوری بین فرزندان مواجه گردد چه باید بکند؟
داوری و قضاوت، از ظرافت و لطافت خاصی برخوردار است و این امر بر کسی پوشیده و پنهان نیست . ولی داوری بین فرزندان و کودکان، ظرافت و لطافت کار را صد چندان می نماید .
- ذهن صاف و دست نخورده کودکان
- روح لطیف و ظریف آنها
- داوری توام با تربیت
- فضای ذهن کودک و محدودیت های آن، همه و همه دست به دست هم می دهند و کار داوری بین فرزندان و کودکان را با مشکل مواجه می کند .
آیا مادران می توانند داوران خوبی برای فرزندان و کودکان خود باشند؟
در اینجا توجه عزیزان را به یک داستان جالب توجه، که از طرف «مادر محبت » حضرت زهرا (س)، صورت گرفت، جلب می نمائیم .
داستان داوری بدین قرار است که:
«رسول گرامی اسلام درباره مسابقه خطاطی به حسن و حسین (ع) سفارش فرمود:
هر کس خط او زیباتر است، قدرت او نیز بیشتر است .
حسن وحسین هر کدام خط زیبایی نوشتند، اما رسول خدا قضاوت نکرد و آن دو بزرگوار را به مادرشان، فاطمه (س) هدایت فرمود، تا نگرانی قضاوت، با عاطفه مادری جبران شود .
حضرت زهرا (س) دید که هر دو خط زیبا و هر دو در این مسابقه هنری شرکت نموده اند، چه باید کرد؟ با خود گفت:
قالت: انا ماذا اصنع و کیف احکم بینهما؟
من چه می توانم بکنم و چگونه میان دو کودکم داوری کنم؟
قضاوت نهایی را به تلاش خودشان ارتباط داد و فرمود:
یا قرتی عینی انی اقطع قلادتی علی راسکما و انشر بینکما جواهر هذه القلادة فمن اخذ منها اکثر فخطه احسن و تکون قوته اکثر .
ای نور دیدگانم! من دانه های این گردنبند را با پاره کردن رشته آن بر سر شما می ریزم و میان شما دانه های گردنبند را پخش می نمایم . هر کدام از شما دانه های بیشتری بگیرد، خط او بهتر و قدرت او بیشتر است .» (11)
به حق، ظرافت و زیبایی از لابلای این داوری، موج می زند .
این داستان حق، دارای لایه هایی است و آمادگی دارد دریای بیکرانی از داوریهای زیبا را به دینداران و مادران بگشاید و مسیر زندگی انسانها را عوض کند . البته این داستان از باب «مشت نمونه خروار» است و از این قبیل مطالب در سیره علمی و عملی امامان (ع) موج می زند و فراوان است .
حال مادران در مورد این داوری، خود به داوری بنشینند و خودشان را در امور تربیتی محک بزنند!
از دیدگاه قرآن و امامان، امر تربیت و ظرافتهای آن بسیار جدی است و ذره ای کوتاهی در آن روا نباشد .
ذهن، اندیشه، روح و انسانیت چیزی نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذر کرد و یا آن را نادیده گرفت .
علی (ع) می فرمایند:
«لا غنی کالعقل و لا فقر کالجهل و لا میراث کالادب، و لا ظهیر کالمشاورة; هیچ ثروتی چون عقل، و هیچ فقری چون نادانی نیست . هیچ ارثی چون ادب، و هیچ پشتیبانی چون مشورت نیست .» (12)
رسول اکرم (ص) می فرمایند: «یا علی یلزم الوالدین من ولدهما ما یلزم لهما من عقوقهما» (13)
یا علی (ع)، همانطوری که فرزندان ممکن است عاق والدین گردند، والدین هم ممکن است عاق فرزندان گردند .
همانطوری که حقوق طرفینی و فراگیر است، عقوق (ضیق و سختی ها) هم، طرفینی است .
از دیدگاه اسلام، به یک اعتبار، حقوق به دو قسم تقسیم می گردد:
1 - حقوق مادی، 2 - حقوق معنوی .
صاحبان حقوق، عموم مردم می باشند و مرد و زن، پیر و جوان، حتی رحم (بچه در شکم مادر)، صاحبان حق محسوب می شوند .
تربیت انسانی اسلامی، از جمله حقوق معنوی محسوب می شود و نتیجه آن، پیام یا پیامد بزرگی را به همراه خواهد داشت .
آنچه در بین عرف و عموم مرسوم است و شیوع دارد مساله «حقوق و عقوق » والدین است و در اذهان حک شده است که در صورت سرپیچی فرزندان از والدین، فرزندان مورد عاق والدین قرار می گیرند و در دنیا و آخرت پیامدهای بدی در انتظار فرزندان خواهد بود .
این نکته درست، اما حقوق فرزندان چه؟
آیا در صورت سهل انگاری و بی توجهی به امر تربیت، والدین مورد عاق فرزندان قرار نمی گیرند؟ یقینا چنین است و در صورت کوتاهی در امر تعلیم و تربیت، پیامدهای بسیار بدی در انتظار پدر و مادر خواهد بود .
مادری که به خاطر چشم به هم چشمیهای کور و مدستائیها و مدپرستی های پلید، شوهر را زیر سؤال می برد و با شخصیت و مردانگی او بازی می کند، آرامش خانواده را به هم می پاشد و برای امر تربیت ذره ای ارزش قایل نمی شود، مورد عاق فرزندان قرار نمی گیرد و حقوق آنها را پایمال نکرده است؟ !
مادری که می تواند فرزندش را همانند حسین فهمیده، تربیت بکند و باید هم چنین بکند، ولی به خاطر توقعات بیجا و کور، و سرگرمیهای فریبنده، فرزندش با همان استعداد و آمادگی سرشار، سر از زندان درمی آورد، چه جوابی دارد؟
عده ای می گویند در ایران نمی شود کار فرهنگی و تربیتی عمیق و هدفمند انجام داد . ولی باید گفت:
چطور شد، پدر وزیری، وقتی پسرش در پاکستان متولد شد، و استعداد و نبوغ خاصی را در پسرش شناسایی کرد، مسئله را با یکی از بزرگان محلی در میان گذاشت، آن عالم، گفت: شما در پاکستان نمی توانید به هدف برسید، بهترین و مناسب ترین جا برای رشد و کار فرهنگی، ایران است و شما بروید ایران .
آقای وزیری، راهنمایی عالم محل را پذیرفت و آمد قم مقدس و الآن که پسرش حدود شانزده سال سن دارد، حافظ کل قرآن، حافظ کل نهج البلاغه، حافظ بیش از هفتاد دوره کتاب، در گرایشهای مختلف اعم از روایات، فقه، رجال، تفسیر وغیره .
خلاصه یک خانواده پنج نفره، کلشان حافظ کل قرآن هستند و زندگی بسیار ساده هم دارند .»
با این مقدمه، برویم سراغ اصل بحث، و ببینیم رابطه پدر فرزندی بین رسول اسلام (ص) و فاصله زهرا (س) چگونه بوده است؟
شیخ صدوق می فرمایند:
«رسول گرامی اسلام (ص) هر گاه به مسافرت می رفت، با فاطمه (س) خداحافظی می کرد و وقتی از سفر برمی گشت، ابتدا به دیدن فاطمه می شتافت .
در یکی از مسافرت های پیامبر (ص)، حضرت زهرا (س) دو دستبند نقره و یک جفت گوشواره برای خویش و یک پرده برای درب منزل خرید، پیامبر (ص) از مسافرت بازگشت و به دیداردختر شتافت .
پس از مشاهده پرده خانه و زیور آلات ساده فاطمه (س) توقف کوتاهی کرد و به مسجد رفت .
حضرت زهرا (س) با خود اندیشید که پدر ناراحت است و فوری دستبند و گوشواره و پرده را درآورد و خدمت رسول خدا فرستاد و پیام داد:
«قالت: تقرا علیک ابنتک السلام و تقول اجعل هذا فی سبیل الله » دخترت برای تو سلام می فرستد و می گوید که این [زیور آلات اندک] را نیز در راه خدا انفاق کن .
پیامبر (ص) پس از مشاهده بخشش و ایثار فاطمه (س) سه بار فرمود:
«فداها ابوها; پدرش فدای او باد .» (14)
در مقابل، حضرت زهرا (س) درباره عواطف گرم پدرانه رسول خدا (ص) مطلبی را نقل فرمود که قابل توجه و ارزیابی است:
وقتی آیه 63 سوره نور نازل شد که:
«رسول خدا را آنگونه که همدیگر را صدا می زنید، نخوانید»
فاطمه زهرا (س) می فرماید:
ترسیدم که رسول خدا را به لفظ «ای پدر» بخوانم .
من [هم مانند دیگران پدر را] به نام «یا رسول الله » صدا زدم .
[بدین خاطر] پیامبر، یک بار، یا دوبار، یا سه بار از من روی گردانید [و پاسخ نگفت] . سپس رو به من کرد و فرمود:
ای فاطمه (س) این آیه درباره تو و خانواده تو و نسل تو نازل نشده است . تو از من هستی و من از تو هستم .
همانا این آیه برای ادب کردن جفاکاران درشت خوی قریش، انسانهای خودخواه و متکبر، نازل شده است .
مرا با جمله «ای پدر» خطاب کن که مایه حیات قلب من است و خداوند را خشنود می کند . (15)
این گونه مطالب در سیره عملی پیامبر (ص) و فاطمه زهرا (س) و امامان (ع) موج می زند و اینجا دیگر سخن از عقوق والدین و فرزندان نیست، سخن از حقوق محض است و اخلاق جهانشمول .
نقش تربیتی اینگونه روابط، بسیار بالا است و انسانیت و عاطفه در آن، بسیار فراوان و ریشه دار .
تا بحال، در هیچ جای دنیا، چنین روابطی بین «پدر و دختر» صورت نگرفته است . این رابطه، بر خلاف همه روابط معروف در دنیا دارای شان نزول است و همیشه تاریخ، درس آموز .
این جمله پیامبر (ص) که در حق فاطمه زهرا (س) فرمود:
«فداها ابوها» ، به بلندای تاریخ پیام تربیتی دارد .
این جمله گرانسنگ، می تواند میزان و محک بسیار مناسبی باشد، تا همه کسانی که با امور تربیتی در ارتباط و تماس هستند عموما و والدین خصوصا، خودشان را در معرض محک قرار دهند و فاصله ها را آسیب شناسی کنند .
اگر فاصله ها زیاد هست، که زیاد هم هست چرا؟
چه باید کرد؟
خلاصه سخن آن که:
مردم عصر فضا و تکنولوژی عموما و مسلمانان خصوصا، دنبال آن چیزهایی که به جد باید باشند، نیستند، و دنبال آن چیزهایی که اصلا نباید باشند، هستند . و به عبارت دیگر «سوراخ دعا را گم کرده اند» .
دکور و تجمل، مسلح شدن به مد روز، هماهنگی و همراهی با بازار، رقابت کور با همسایه در ظاهرسازی، پیروی و الگوگیری سریع از وامانده ها و سرخورده های غربی، دنبال هر خس و خاشاک، روانه شدن، روی آوردن به مواد مخدر، به بهانه عروسی ادا و اطوار درآوردن، ریخت و پاش فراوان، سر و صداها و روی آوردن به سوی صداهای آلوده و . . . همه و همه برای آنها مهم است و سراسیمه دنبالش می دوند ولی امر تربیت، قناعت زیبا، محبت و مدارا، الگوگیری دینی و ارزشی، حلال و حرام الهی، روح قرآن، سیره عملی امامان و معصومین (ع) برادری و برابری، تعهد دینی و . . . چندان برایشان مهم نیست و به راحتی از کنارش گذر می کنند .
متاسفانه عده ای از مسلمانان که زیاد هم هستند، از سیره عملی امامان و معصومین الگو نمی گیرند ولی از غربی، آنهم غربی بنجول و سرخورده از زندگی، الگو می گیرند و در جامعه دینی، انگشت نمایی می کنند .
به هر تقدیر، مادران بدانند، که با اندک توجه، می توانند زمینه های زندگی بسیار زیبا را فراهم کنند .
مگر حضرت زهرا (س) از چه ابزارهای تربیتی استفاده می کرد که مادران عصر فضا با آن امکانات بی بهره هستند؟ !
فاطمه زهرا (س)، فقط روح و اندیشه بلند داشت و بس .
ابزارهای تربیتی حضرت، عاطفه بود و محبت .
بینش بود و هدفمندی .
و جاذبه بود و جانفشانی در امر تربیت .
امور تربیتی و ظرافتها و لطافت های آن، مقام و منزلت مادر و مسؤولت پذیری وی، الگو بودن فاطمه زهرا (س) در «سیره علمی و عملی » در این نوشتار، مثلث بحث را تشکیل می دهد .
امر تربیت، به عنوان بزرگترین منبع و از خدایی ترین مسئله ای است که هر انسان مسؤول با آن روبرو است و کوتاهی در این امر تمام هستی یک انسان را زیر سؤال می برد .
کسی که بیش از همه در میدان تعلیم و تربیت نقش ایفا می کند مادر است، و مادر اولین فردی است که کار تربیتی را آغاز می کند و در این جهت تمام حرکات و رفتار مادر، اعم از زمزمه ها و لالایی، لبخند، نفس کشیدن، ظاهر و باطن، تاثیر عمیقی بر کودک و روح او می گذارد و مثلث شخصیت وی را تشکیل می دهد .
اگر مادران در امر تربیت کوتاهی بکنند و به عنوان مادران بی مسؤولیت معرفی و معروف گردند، عقوق و عوارض بدی در انتظار آنها است و هیچ عذری پذیرفته نیست .
در پایان باید گفت، آنچه می تواند مادران و فرزندانشان را در امر تربیت، بیمه کند، عمل کردن به «سیره و رفتار عملی و علمی » فاطمه زهرا (س) است ولا غیر .
پی نوشت ها:
1) مثنوی معنوی، دفتر چهارم، بیت 1767، اشاره به آیه 12 غاشیه .
2) همان، دفتر سوم .
3) نهج البلاغه، حکمت 257 .
4) مناقب ابن شهر آشوب، ج 3، ص 389 .
5) همان .
6) سوره اسراء، آیات 17 - 23 - 24 .
7) بحارالانوار، ج 59، ص 104 .
8) محمد، دشتی، «نهج الحیاة - فرهنگ سخنان فاطمه » قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین، 1375، ص 74 .
9) ای . اف . شوماخر، «کوچک زیباست » علی رامین، تهران: صدا و سیما، چهارم، 1378، ص 61 .
10) مثنوی معنوی، دفتر دوم، ابیات 1529 - 1531 .
11) محمد، دشتی، همان، یا بحارالانوار، ج 45، ص 190، ح 36 .
12) نهج البلاغه، حکمت 54 .
13) بحارالانوار، ج 77، ص 60، ح 3، باب 43 .
14) محمد دشتی، همان .
15) همان .
منبع: سایت حوزه نت