پاسخ رهبر انقلاب به نامه حجتالاسلام قرائتی برای ترویج و تفسیر قرآن
حضرت آیتالله خامنهای در پاسخ به نامهی حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی در ارتباط با اهمیت قرآن و ضرورت کار برای ترویج و تفسیر آن مرقوم داشتند:
«بعدالسلام خداوند به جنابعالی توفیق عطا فرموده است و امیدواریم آن را افزایش دهد. حقیر با کار برای ترویج قرآن و تفسیر کاملاً موافقم.»
بخش فقه و معارف پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در آستانهی فرارسیدن ماه مبارک رمضان، متن پاسخ رهبر انقلاب و نامهی حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی را منتشر میکند.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین، اللهم صل على محمد وآل محمد
محضر مبارک حضرت آیتالله العظمی خامنهای رهبر عزیز انقلاب اسلامی (دامت برکاته)
سلام علیکم اگر احساس وظیفه نمیکردم، با توجه به وقت عزیز شما و مشکلات بسیار مهم و پیچیده این مقدار از وقت شما را نیز نمیگرفتم. آنچه مرا به نوشتن این چند سطر وادار کرد، چند آیهی قرآن بود:
۱. پیامبر در قیامت از مظلومیت و شهید شدن اهل بیت علیهم السلام سخنی نمیگوید، ولی از مهجوریت قرآن گله میکند. «و قال الرسول یا رب إن قومی اتخذوا هذا القرآن مهجورا» (فرقان، ۳۰)
٢. دومرتبه سفارش شده است که کتاب آسمانی را جدی بگیرید. «خذ الکتاب بقوة» (مریم، ۱۲)
٣. در سخنرانی پیامبر مأمور میشود که از وحی بگوید، «لتبین للناس ما نزل إلیهم» (نحل، ۴۴) در حالی که امروز بسیاری از سخنرانیها از شعر، رؤیا، تاریخ، حکایات و نظرات این و آن پر است، ولی سخنرانی با محوریت قرآن کم است.
۴. قرآن عالم ربانی را عالم قرآنی میداند. «کونوا ربانیین بما کنتم تعلمون الکتاب و بما کنتم تدرسون» (آل عمران، ۷۹)
۵. اساس همهی حوزههای علمیه یک توبیخ قرآنی است که فرمود: «فلولا نفر من کل فرقه...» (توبه، ۱۲۲) در حالی که تدبر در قرآن با دو توبیخ مطرح شده است:
الف) «أ فلا یتدبرون القرآن»
ب) «أم على قلوب أقفالها» (محمد، ۲۴)
۶. مشکل حوزههای علمیه این است، که با اینکه خوشبینانه ده درصد طلاب فقیه میشوند، ولی عمدهی مغزهای حوزوی برای تربیت این ده درصد زحمت میکشند، که البته این زحمت لازم است زیرا شاید ما به تعداد فرمانداریها فقیه نداشته باشیم و برای نود درصدی که قدرت اجتهاد ندارند، برنامهی چشمگیری نظیر شیوهی پاسخ به سؤالات، شیوهی کلاسداری، شیوهی بیان تفسیر و حدیث، شیوهی جذب جوانان به نماز و... وجود ندارد. گرچه در این سالها تخصصهایی به راه افتاده است، ولی خروجی آنها چشمگیر نیست و جای بعضی از تخصصها خالی است.
۷. ای کاش همانگونه که پیامبر فرمود: نباید بین کتاب الله و عترتی جدایی باشد «لن یفترقا»، ما باید تعداد جلسات قرآن را به تعداد جلسات عزاداری محرم و جشنهای نیمه شعبان برسانیم.
۸. گرچه امروز در سایه انقلاب تحولاتی در حوزهها پیدا شده است، لکن کم نیستند کسانی که قرآن و نهجالبلاغه را علم نمیدانند، در حالی که امام رضا علیهالسلام فرمود: «من أراد العلم فلیثور القرآن» (مجمع البحرین، ج ۳، ص ۲۳۸)
۹. با اینکه قرآن، کتاب تزکیه و تهذیب است، در حوزهها معاونت تهذیب هست، در حالی که قرآن مهمترین سرچشمهی تهذیب است، و میتوان آیات اخلاقی را در همان معاونت تهذیب مطرح کرد.
۱۰. بحمدالله امروز حفظ قرآن و تلاوت و مسابقات قرآنی با گذشته قابل قیاس نیست، اما نسبت به آنچه میتوانیم انجام دهیم، فاصلهها داریم. سزاوار است اقامهی قرآن دوشبهدوش اقامهی نماز باشد. زیرا کلمهی أقیموا، هم برای نماز آمده «أقیموا الصلاة» و هم برای کتب آسمانی آمده است «أقاموا التوراة و الإنجیل و ما أنزل».
۱۱. با اینکه شب قدر شب نزول قرآن است ولی در شب قدر انواع ادعیه، سخنرانیها، مراسم و عزاداریها مطرح است ولی در کمتر مسجدی در شب نزول قرآن از قرآن گفته میشود.
۱۲. با اینکه هدف قرآن بیشتر عموم مردم است، «بیان للناس» (آل عمران، ۱۳۷۸) ولی اکثر تفاسیر «بیان للخواص» است.
۱۳. با اینکه قرآن کتاب تذکر است، « فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ» (ق، ۴۵) ولی بیشتر موعظهها از دیگران است.
۱۴. با اینکه از آیه «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ» (نساء، ۸۲) (که خداوند توبیخ میکند) استفاده میشود تدبر واجب است، زیرا خداوند برای ترک کار مستحب توبیخ نمیکند، اما ما تفسیر را مستحب میدانیم.
۱۵. با اینکه برای هر رشتهی دانشگاهی در کنار معارف عمومی، باید آیات و روایات همان رشته جزء کتب درسی شود، ولی چنین نیست. در ادعیه میخوانیم که اولیای خدا برای هر عضوی یک دعا داشتند، و میگفتند: «و اکف أیدینا عن الظُلم و السرقه، طَهِّر بُطوننا من الحَرام والشُبهة». و بعد از اعضا، برای هر قشری و صنفی یک دعای خاصی داشتند. «و على الشباب بالانابة والتوبة و على النساء بالحیاء والعفة و على مشایخنا بالوقار و السکینة»
۱۶. با اینکه در قیامت درجات معنوی بر اساس قرآن است، «اقْرَأْ وَارْتَقِ» (مکاتیب الائمه، ج ۲، ص ۲۰۶) ولی شهریههای حوزهها بر اساس قرآن نیست.
۱۷. با اینکه قرآن و اهلبیت علیهمالسلام در کنار هم هستند، ولی بحمدالله برای اهلبیت موقوفات هست، ولی برای قرآن و تفسیر موقوفات نیست.
حضرت آقا!
جنابعالی قبل از انقلاب درس تفسیر داشتید، و امروز هزاران روحانی در دانشگاهها و پادگانها و قوای مسلح و ائمه جمعه وجود دارند که بعضی گاهی تفسیر میگویند ولی هنوز در حوزه، دانشگاه و منابر رنگ سخنان مخلوق بیش از سخنان خالق است.
حضرت آقا!
ماشینهایی که هوا گرفته است، در سرازیری با هل دادن روشن میشود، سرازیری قرآن ماه رمضان است و نیاز به سفارشی است حداقل به روحانیونی که در دستگاههای دولتی و در ادارات و قوای سهگانه و امور مساجد و ائمهی جمعه و حوزههای علمیه مشغول به کار هستند. باید همتی جدی باشد، چرا که اگر ما قرآن را به پا نداریم، از خداوند بدترین لقب را که پوچی است، دریافت خواهیم کرد. «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَسْتُمْ عَلَىٰ شَیْءٍ حَتَّىٰ تُقِیمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِیلَ وَمَا أُنزِل» (مائده، ۶۸)
حضرت آقا!
چند ماهی بیشتر به ماه رمضان نمانده است، که نیمی از آن به خاطر تعطیلات عید و پنجشنبهها و جمعهها قابل استفاده نیست، ولی نیمی از آن فرصتی است که ما گام جدیتری بیش از آنچه تاکنون برداشتهایم، برداریم تا قرآن نزد ما مهجور نباشد. خواهشمند است به نمایندگان خود قبل از فرارسیدن ماه رمضان توصیهی جدی بفرمایید که از هماکنون خود را برای بیان تفسیر آماده کنند.
امید است چند جملهی توصیه شما که مصداق تواصوا بالحق است سبب حرکتهای بزرگی بشود، همانگونه که توصیه شما، ما و دیگران را وادار کرد که پرچم نماز میان نسل نو در آموزش و پرورش و دانشگاهها برافراشتهتر گردد و نماز ظهر عاشورا به صورت فرهنگ عمومی درآید و همانگونه که صدها مسجد خوب در جادهها ساخته شد و همانگونه که از یک جملهی شما در این سالها حدود ۵۰۰ میلیارد تومان زکات از طریق کمیتهی امداد جمعآوری و توزیع شد.
توجه به قرآن و سفارش به تفسیر و تدبر توسط حضرتعالی با اراده خداوند راهگشاست و برّی است که باید همه در این بر مشارکت کنند. به امید روزی که تمام حوزهها و تمام مدرسین برای تفسیر سهم و جایگاهی در شأن کتاب آسمانی قرار دهند و همانگونه که سایر کتب محوریت دارد، تفسیر قرآن هم محور باشد.
والسلام علیکم و رحمةالله
مرید قدیم؛ محسن قرائتی
دورههای خانگی قرآن را احیا کنید
حضرت آیتالله خامنهای: «یکی از کارهایی که خیلی مهم است، عبارت است از اینکه ما دورههای قرآن را، جلسات قرآن را زیاد کنیم... بعضی از عادتهای خوب وجود داشت که حالا به خاطر تلویزیون قرآن و رادیوی تلاوت و مانند اینها که داریم، یک خردهای عقب افتاده که بایستی جبران بشود. یکی همین دورههای خانگیِ قرآن بود.» ۱۳۹۸/۰۲/۱۶
بخش فقه و معارف پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR براساس این توصیه رهبر انقلاب، لوح «دورههای خانگی قرآن را احیا کنید» را منتشر میکند.
یک آیه و این همه معجزه
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس آیه الکرسی را در هنگام خواب قرائت کند، خدا او را و خانه َاش و خانه همسایگانش را، ایمن خواهد کرد. (مستدرک الوسائل ج ۱ ص ۳۴۳)
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «براى هر چیز نخبه اى است و نخبه و قلّه قرآن، آیه الکرسى است هر کس یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگوارى از ناگواری هاى دنیا و هزار ناگوارى از ناگواری هاى آخرت را از او بر می گرداند، آسان ترین ناگوارى دنیا فقر و سهل ترین ناگوارى آخرت عذاب قبر است و من به امید ارتقای درجه و مقامم آن را می خوانم» (عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، ج ۱، ص ۱۳۶)
طبق فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برگزیده قرآن سوره بقره و برگزیده بقره، آیه الکرسى است (طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه: بلاغى، محمد جواد، ج ۲، ص ۶۲۶) و آن یکی از مشهورترین آیات قرآن است که از جنبه های گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، برخی پاداش ها برای خواندن این فراز قرآنی در موقعیت های مختلف در نظر گرفته شده است:
خواندن آیه الکرسی پس از نماز
در کتاب امالی از شیخ صدوق علیه الرحمه آمده: امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) فرمود: اگر بدانید آیه الکرسی چه اندازه با اهمیت و با ارزش است در هیچ حالی آنرا ترک نمی کنید. برای رفع و از بین بردن مشکلات خود به آیه الکرسی پناه ببرید، اگر مشکلی دارید و یا اگر گرفتارید، اگر بیمارید، اگر تمام درهای این عالم به روی شما بسته شده است چرا از آیه الکرسی غافلید. با ایمان کامل و اعتقاد به اثر بخوانید و نتیجه بگیرید کما اینکه خواندند و نتیجه گرفتند.
۱- پیامبر اسلام فرمودند: کسى که در پى نماز واجب، «آیه الکرسى » مى خواند، تا نماز دیگر در پناه خداست. (لخمی طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، ج ۳، ص ۸۴)
۲٫ پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله): «هر شخصی که پس از نماز واجب، آیه الکرسی را بخواند، خود خداوند او را قبض روح می کند و این شخص مانند کسی است که به همراه انبیاء جهاد کرده و به شهادت رسیده باشد». (طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی ، محمد جواد، ج ۲، ص ۶۲۶)
۳٫ امام علی (علیه السلام) از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل می کند: «هرکس پس از هر نماز واجب آیه الکرسى بخواند، این تنها مرگ است که فاصله او و بهشت خواهد بود (به مجرد مردن، وارد بهشت خواهد شد) و تنها مردم راست گو و عابد بر این کار مواظبت خواهند کرد» (طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص ۲۸۸)
خواندن آیه الکرسی قبل از خواب
١ـ امام صادق (علیه السلام): «هرکس هنگام خوابیدنش سه بار آیه الکرسى و آیه اى که در سوره آل عمران است: “شَهِدَ الله أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ …” (آل عمران، ۱۸: «خداوند، [با ایجادِ نظامِ واحدِ جهانِ هستى] گواهى می دهد که معبودى جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، [هر کدام به گونه اى بر این مطلب] گواهى می دهند در حالى که [خداوند در تمام عالم] قیام به عدالت دارد معبودى جز او نیست، که هم توانا و هم حکیم است») و آیه سخره (به آیه ۵۴ سوره اعراف آیه سُخره گفته می شود. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۳۲۷) و آیه سجده را بخواند، دو شیطان بر او گمارده شود که او را از تیررس شیاطین دیگر حفظ کنند، چه بخواهند و چه نخواهند. به همراه آن دو، سى تن فرشته باشند که خداوند را حمد کنند و او را تسبیح، تهلیل و تکبیر گویند و براى او آمرزش خواهند تا آن بنده از خواب بیدار شود و همه ثوابش از آن او باشد». (الکافی، ج ۲، ص ۵۳۹)
۲٫ امام رضا (علیه السلام): «هرکسی آیه الکرسى را هنگام خواب تلاوت کند، إن شاء الله از فلج شدن ترسى نخواهد داشت» (شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۰۵)
خواندن آیه الکرسی در هنگام وضو
امام باقر (علیه السلام): «هر کسی که بعد از وضو آیه الکرسی را بخواند، خداوند ثواب چهل سال [عبادت] را به او می دهد، چهل درجه او را بالا می برد و چهل حور العین به او داده می شود». (شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص ۴۵)
خواندن آیه الکرسی برای مردگان
امام علی (علیه السلام): «هرگاه مؤمن آیه الکرسى را بخواند و ثوابش را براى مردگان قرار دهد خداوند به هر حرفى از آیه الکرسى فرشته اى را قرار دهد که براى او تا روز قیامت تسبیح خدا کنند» (دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج ۱، ص ۱۷۶)
خواندن آیه الکرسی در سجده
امام باقر (علیه السلام): «کسی که آیه الکرسی را در حال سجده بخواند، هرگز داخل در آتش جهنم نخواهد شد». (جامع الأخبار، ص ۴۶)
خواندن آیه الکرسی برای رهایی از ترس
امام علی (علیه السلام): «هرگاه مؤمن آیه الکرسى را بخواند و ثوابش را براى مردگان قرار دهد خداوند به هر حرفى از آیه الکرسى فرشته اى را قرار دهد که براى او تا روز قیامت تسبیح خدا کنند».
امام صادق (علیه السلام): «وقتی در مکان ترسناکی قرار گرفتی؛ این آیه را بخوان: “وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً” (اسراء، ۸۰: «و بگو: پروردگارا! مرا [در هر کار] با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوى خود، حجتى یارى کننده برایم قرار ده!») و زمانی که چیز ترسناکی به چشمت خورد آیه الکرسى را بخوان». (برقی، احمد بن محمد، المحاسن، محقق، محدّث، جلال الدین، ج ۲، ص ۳۶)
آغاز سفر با آیه الکرسى
امام صادق (علیه َالسلام) فرمود: سفر را با دادن صدقه و یا با خواندن آیه الکرسى آغاز کن. (فروع کافی ج ۴ ص ۲۸۳)
آیه الکرسی برای رفع گرفتاری
در کتاب امالی از شیخ صدوق علیه الرحمه آمده: امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) فرمود: اگر بدانید آیه الکرسی چه اندازه با اهمیت و با ارزش است در هیچ حالی آنرا ترک نمی کنید. برای رفع و از بین بردن مشکلات خود به آیه الکرسی پناه ببرید، اگر مشکلی دارید و یا اگر گرفتارید، اگر بیمارید، اگر تمام درهای این عالم به روی شما بسته شده است چرا از آیه الکرسی غافلید. با ایمان کامل و اعتقاد به اثر بخوانید و نتیجه بگیرید کما اینکه خواندند و نتیجه گرفتند.
منابع:
اسلام کوئیست
شیعه نیوز
فروع کافی ج ۴
ارشاد القلوب إلی الصواب، دیلمی، ج ۱
مجمع البیان ج ۲
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
نرم افزارقرآنی کوثرتشنه کامان
نرم افزارقرآنی کوثرتشنه کامان(همراه بازندگینامه شهدای مدافع حرم ،سرداران دفاع مقدس،شهدای نیاک،کلیپ های قرآنی و...
نرم افزارختم جزءسی قرآن مجید همراه با زندگینامه سرداران دفاع مقدس وشهدای نیاک(به زودی رونمایی می شود)
این نرم افزار هم برای استفاده درسیستم های رایانه ای وهم برای گوشی وتبلت های ios - Android طراحی شده است
مراسم شب باقرآن درمسجدجامع نیاک